گذرگاه تاریخ و اسناد تداوم مکتب اسلام
آيين مقدس اسلام، آخرين و جامعترين آيين الهى است كه رسالت رشد و تعالى انسان و تأمين سعادت دينى و دنيوى او را بر عهده دارد. براى دستيابى به اين هدف، علاوه بر دستورها و برنامههاى علمى و عملى، «اسوه» هايى را ارائه داده است كه گفتار و كردارشان، براى ديگران الگو و رهنمون دهنده است.
وجود مبارك رسول اكرم (ص) برترين الگوى بشريت و جامعترين نمونه زنده تعاليم اسلام است. قرآن بر «اسوه» بودن آن حضرت تصريح كرده مىفرمايد:
«لَقَدْ كانَ لَكُمْ فى رَسُولِ اللَّهِ اسْوَةٌ حَسَنَةٌ» «1»
مسلّماً براى شما در زندگى رسول خدا الگو و سرمشق نيكويى بود.
بعد از پيامبر (ص) امامان معصوم به عنوان جانشينان آن حضرت، الگوهاى امّت هستند كه با گفتار و كردارشان در شرايط مختلف سياسى و فرهنگى جامعه اسلامى، همواره رهنما و هدايتگر انسانها بودند.
وجود الگوهاى زنده و تداوم بخش رسالت محمّدى صرف نظر از ديدگاه اعتقادى، از گذرگاه تاريخى نيز براى تداوم مكتب اسلام و تكميل منانى آن در تمامى صحنههاى رويارويى حق و باطل، امرى ضرورى و اجتناب ناپذير است.
امامان معصوم عليهم السّلام، هر كدام با شرايط و موقعيّت سياسى، اجتماعى و فرهنگى خاصى رو به رو بودند؛ از اين رو، متناسب با آن شرايط، اتخاذ موضع مىكردند.
يكى صلح كرد، ديگرى جنگيد؛ يكى با دعا و نيايش به پاسدارى از مكتب و گسترش معارف اسلامى پرداخت و ديگرى با تأسيس دانشگاه بزرگ علوم و معارف اسلامى تربيت جمع انبوهى از افراد مستعدّ. يكى بيشتر عمر خود را تحت نظر دستگاه جور يا در زندان سپرى كرد و ديگرى ناگزير تا مرحله و ولايتعهدى به چنين دستگاهى نزديك شد و … و بدين سان در شرايط مختلف، مشعل هدايت را به طور عينى، پيشاروى رهروان حق برافروختند و آنان را به بهرهگيرى از اين مشعل فروزنده و حركت در پرتو آن دعوت كردند.
در اين نگرش، مجموعه تاريخ 250 ساله دوران امامت به عنوان يك مجموعه كلّى به هم پيوسته ديده مىشود كه هر بخش آن مكمّل بخش قبلى است. اختلاف روشها و سياستها در اين مجموعه واحد، ناشى از اختلاف شرايط و اوضاع اجتماعى، سياسى و فرهنگى كه هر امامى با آن مواجه بوده است، نه اختلاف در ديدگاهها و اهداف
به مناسبت نزدیک شدن به سالروز شهادت امام جعفر صادق عایه السلام ، گوشه از زندگی با برکت ایشان در قالب مطالب کوتاه از مجموعه های مختلف تحقیقات علوم و متون اسلامی آورده می شود .
1- احزاب /21