از اصول دين و مذهب است به معناى رياست عامّه در امور دنيوى و اخروى.
بنابر معتقدات شيعه، امامت، استمرارنبوّت است در همه جزئيّات و كلّيّات و تنها تفاوت آن با نبوّت اين است كه بر شخص امام وحى فرود نمى‏آيد و نزول وحى پس از پيامبر (ص) پايان يافته است.
امامت از گذر علم لدنّى و الهام الهى و مصونيّت از خطا و اشتباه و گناه، از آيين پيامبر اسلام (ص) پاسدارى مى‏كند و مصالح دينى و دنيوى مردم را محفوظ مى‏دارد. تعاليم راستين آسمانى در روزگار پس از پيامبر (ص) تنها از اين گذر به دست انسان مى‏رسد و قرآن كريم و سنّت پيامبر از اين طريق تفسير و تبيين مى‏شود. شيعيان معتقدند كه مقام امامت تنها به معصومين مى‏رسد. متكلّمان اماميّه بر اين اعتقاد دلايلى آورده‏اند؛ از جمله اينكه مردم از آن رو به امام محتاج‏اند، كه معصوم نيستند و بدون او به خطا و اشتباه و گناه مى‏لغزند.
حال، اگر امام، معصوم نباشد، خود به امامى ديگر نيازمند است و اين باطل است؛ زيرا مستلزم دور است. چون متكلّمان اماميّه اين مدّعا را ثابت مى‏كنند، از آن نتيجه مى‏گيرند كه مردم را در انتخاب شخص امام، حقّ و سهمى نيست؛ زيرا او بايد معصوم باشد و عصمت حالتى است باطنى و جز خداوند كسى از باطن انسان خبر ندارد و مردم توانِ آن ندارند كه معصوم را از غير معصوم بازشناسند (بداية المعارف الالهيّة فى شرح عقائد الاماميّه، 100؛ فرهنگ معارف اسلامى، 1/ 285 و 286).
بدين سان، امامت همانند نبوّت محتاج نصّ خداوند است و اين نص يا به واسطه پيامبر تحقّق مى‏يابد و او به صراحت امام را معرفى مى‏كند و يا به واسطه امامى كه خود منصوب به نصّ است.
متكلّمان اماميّه از راه‏هاى متعدّد، لزوم امامت را اثبات مى‏كنند. مهم‏ترين راه همان است كه از گذر آن لزوم نبوّت را اثبات مى‏كنند بدين گونه كه: امامت، لطف است و ترك لطف، نقض غرض است و نقض غرض از خداى حكيم سر نمى‏زند. غرض حكيم جز به آنچه راجح است، تعلّق نمى‏يابد و راجح اين است كه انسان كاملى- با ويژگى‏هايى همانند عصمت، عدالت، دانايى و آگاهى- ميان آدميان باشد و آنان را به سوى كمال راه نمايد. افزون بر دلايل كلامى، دلايل فلسفى و نقلى نيز بر ضرورت امامت گواهى مى‏دهند؛ چنان كه ابن سينا در شفا از راه فلسفى براى اثبات اين مدّعا بهره جسته است. در قرآن كريم نيز آياتى‏ روشن به چشم مى‏آيند كه بنابر آنها هر قوم و امّتى را راهنما و امامى بايسته است (رعد/ 8؛ فاطر/ 22). نيز آياتى از قرآن درباره ماجراى نصب امام على (ع) به امامت نازل شده‏اند (مائده/ 3 و 67) احاديث نيز در اين باره فراوان‏اند. از آن جمله است روايتى كه شيعه و سنّى نقل كرده‏اند: «هر كس بميرد و امام زمان خويش را نشناسد، به حال جاهليّت مرده است.» (موسوعة الامام المهدى، 9؛ دلائل الصّدق، 2/ 6؛ الغدير، 10/ 359 و 360 به نقل از بداية المعارف الالهيّه، 2/ 17) همچنين است حديث مشهور ثقلين و نظائر آن. (حديث ثقلين)